Në Islam, tregtia dhe aktiviteti komercial konsiderohen si veprimtari të rëndësishme dhe të bekuara, me kusht që të kryhen në përputhje me parimet e sheriatit. Koncepti i halal-it në tregti shkon përtej thjesht ndalimit të disa mallrave dhe shërbimeve, ai përfshin parime të ndryshme etike dhe morale që duhet të respektohen në marrëdhëniet e biznesit.
Parimet themelore të tregtisë hallall janë ndershmëria, drejtësia, transparenca dhe pëlqimi i ndërsjellë. Këto parime e kanë origjinën e tyre në Kuran dhe Sunetin e Profetit Muhamed (paqja qoftë mbi të) dhe synojnë krijimin e një sistemi ekonomik etik dhe socialisht të përgjegjshëm.
Në botën moderne, ku shfaqen modele të reja biznesi dhe metoda tregtie, siç është dropshipping, besimtarët myslimanë kërkojnë përgjigje për përputhshmërinë e tyre me parimet islame. Le të shqyrtojmë se si parimet themelore të hallallit mund të zbatohen në modelin e dropshipping:
Transparenca (Shefafia): Kurani thërret për ndershmëri në tregti: “Dhe matni me masë të plotë dhe mos mashtroni në peshë” (6:152). Në kontekstin e dropshipping kjo do të thotë që shitësi duhet të jetë i sinqertë për rolin e tij si ndërmjetës. Profeti Muhamed (paqja qoftë mbi të) tha: “Të dy palët në marrëveshje kanë të drejtë zgjedhjeje derisa të ndahen, dhe nëse janë të vërtetë dhe të qartë, atëherë marrëveshja e tyre do të jetë e bekuar” (Buhari).
Cilësia e mallit (Xheude): Islami ndalon shitjen e mallrave me defekte pa njoftuar blerësin. Profeti tha: “Shitësi dhe blerësi kanë të drejtë zgjedhjeje, derisa të mos ndahen. Nëse të dy ishin të sinqertë dhe shpjeguan (mangësitë e mallit), atëherë marrëveshja e tyre do të jetë e bekuar. Por nëse ata fshehën (diçka) dhe gënjyen, atëherë bekimi i marrëveshjes së tyre do të shkatërrohet” (Buhari).
Çmimi i drejtë (Adl fi at-tasir): Islami inkurajon fitimin e drejtë, por dënon rritjen e tepruar të çmimeve. Umer ibn al-Khatab tha: “Ai që importon mallra dhe i shet ato me çmimin aktual të tregut, do të jetë i bekuar, ndërsa ai që i mban ato për t’i shitur më shtrenjtë, do të jetë i mallkuar” (Ibn Madja).
Përgjegjësia (Masuliya): Në Islam, shitësi mban përgjegjësi për mallin e shitur. Profeti tha: “Myslimanët janë të lidhur nga kushtet e tyre” (Abu Daud). Kjo do të thotë që shitësi duhet të përmbushë detyrimet e tij ndaj blerësit.
Marrëdhëniet kontraktuale (Ukud): E drejta islame i jep rëndësi të madhe kontratave. Kurani thotë: “O ju që keni besuar! Jini besnikë ndaj detyrimeve” (5:1). Të gjitha palët në dropshipping duhet të kenë kushte të qarta dhe të dakorduara reciprokisht.
Prania e një kontrate midis një dërguesi dhe furnizuesit për të drejtën e shitjes së mallrave duhet të jetë një kusht i detyrueshëm. Arsyeja është se në tregimet e transmetuara nga Profeti (paqja qoftë mbi të), nuk lejohet të shitet një mall që nuk i përket atij personi, edhe nëse më vonë ai do ta blejë atë në treg dhe do ta dorëzojë te blerësi. (Muvata, Buj’u, 45; Ebu Davud, Ikare, 34; Tirmidhi, Buj’u, 19; Ibn Maxhah, Ticarat, 20). Prandaj, nëse dikush shet një mall që nuk i përket, pa dijeninë e pronarit të mallit, një veprim i tillë do të jetë i paligjshëm.
Shmangia e pasigurisë (Gharar): Islami ndalon marrëveshjet me pasiguri të tepruar. Në dropshipping është e rëndësishme që shitësi të ketë informacion të mjaftueshëm për produktin dhe të mund të garantojë dorëzimin e tij. Profeti (paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të) ndaloi shitjen që përmban pasiguri (gharar) (Muslim, 1513).
Pëlqimi i ndërsjellë (Taradin): Kurani thotë: “O ju që keni besuar! Mos e hani pasurinë tuaj mes vete në mënyrë të paligjshme, por vetëm përmes tregtisë me pëlqimin tuaj të ndërsjellë” (4:29). Kjo thekson rëndësinë e pëlqimit të plotë të të gjitha palëve në marrëveshje.
Përgjegjësia sociale (Masulia idjtimaia): Etika Islame inkurajon biznesin që sjell dobi për shoqërinë. Dropshipping mund të jetë hallall, nëse siguron qasje në mallra të dobishme.
Duke marrë parasysh këto parime, dropshipping mund të jetë hallall nëse praktikohet në mënyrë etike dhe në përputhje me normat islame. Megjithatë, është e rëndësishme të kujtojmë se situatat specifike mund të kërkojnë konsultim me dijetarët islamë për siguri të plotë të përputhshmërisë me sheriatin.
Related Posts:
